فاطمه کوثر معرفت ناب

فاطمه کوثر معرفت ناب

قرآنی - علمی ، اخلاقی ، کلامی ، اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی و هنری
فاطمه کوثر معرفت ناب

فاطمه کوثر معرفت ناب

قرآنی - علمی ، اخلاقی ، کلامی ، اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی و هنری

قلب ها در گرو دیدها

رابطه سیر در زمین  و نظر در آن و فعال سازی قلب و تعقل


1.       الحج : 46   أَ فَلَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها أَوْ آذانٌ یَسْمَعُونَ بِها فَإِنَّها لا تَعْمَى الْأَبْصارُ وَ لکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتی‏ فِی الصُّدُورِ

2.       یوسف : 109   وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ إِلاَّ رِجالاً نُوحی‏ إِلَیْهِمْ مِنْ أَهْلِ الْقُرى‏ أَ فَلَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَدارُ الْآخِرَةِ خَیْرٌ لِلَّذینَ اتَّقَوْا أَ فَلا تَعْقِلُونَ

3.     

    الأنعام : 11   قُلْ سیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبینَ

4.       آل‏عمران : 137   قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبینَ

5.       النحل : 36   وَ لَقَدْ بَعَثْنا فی‏ کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلالَةُ فَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبینَ

6.       النمل : 69   قُلْ سیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمینَ

7.       العنکبوت : 20   قُلْ سیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ یُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ

8.       الروم : 9   أَ وَ لَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ کانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ أَثارُوا الْأَرْضَ وَ عَمَرُوها أَکْثَرَ مِمَّا عَمَرُوها وَ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ فَما کانَ اللَّهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ

9.       فاطر : 44   أَ وَ لَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ کانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعْجِزَهُ مِنْ شَیْ‏ءٍ فِی السَّماواتِ وَ لا فِی الْأَرْضِ إِنَّهُ کانَ عَلیماً قَدیراً

10.    غافر : 21   أَ وَ لَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ کانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ کانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ آثاراً فِی الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَ ما کانَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ واقٍ

11.    غافر : 82   أَ فَلَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ کانُوا أَکْثَرَ مِنْهُمْ وَ أَشَدَّ قُوَّةً وَ آثاراً فِی الْأَرْضِ فَما أَغْنى‏ عَنْهُمْ ما کانُوا یَکْسِبُونَ

12.    محمد : 10   أَ فَلَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ لِلْکافِرینَ أَمْثالُها

اشارات و نکته های در  مورد آیات

1.     

1.       سیر در زمین در صورتی منتج نتیجه و مفید فایده است که همراه با نظر ـ دیدن جستجو گرانه و راه جویانه ـ  باشد نه دیدن صرف یعنی تحقیقی و پژوهشی و با پشتوانه های فکری و عقلانی باشد و لذا سرمایه گذاری در بخش گردشگری و صنعت توریستی یک فرصت مناسبی است برای احیاء قلب ها و بیدار کردن انسان در مسیر عبودیت و بندگی خدا البته در صورتی که توجه ویژه به اهداف قرآنی گردشگری بشود .

2.      بیشترین توجه آیات سیر در زمین ناظر به دیدن بدبختی ها و مشکلات و ویرانگریها و عاقبت انسان های مکذب و مجرم ومذنب است ، توجه به مصائب و مشکلات و گرفتاری ها انسان ناشی از یک اصل یک اصل جاری در نظام آفرینش است که انسان ها از انذارها بیشتر تأثیر می پذیرد تا بشارت ها به عبارت دیگر اگر خداوند می فرمود در زمین سیر کنید و عاقبت انسان های شایسته و صالح را ببیند که از چه  رفاه و آسایش و نعمت فراوانی بر خوردار بوده اند این گفتمان برای انسان ها عبرت آموزی نداشت چون فکر می کردند که آنها خودشان به خاطر خلاقیت و توانمندی و علم و عقل به آن درجه از رفاه در زندگی راه یافته اند در حالی که در مورد تخریب و ویرانگری این گونه نیست و باید به دنبال عاملی غیر از خود انسان بود و لذا یا باید عوامل مخرب را به طبیعت بی جان نسبت دهد که بر خلاف عقل و اندیشه است و یا به یک عامل قادر و توانمند و دارای علم و تدبیر نسبت بدهد که حق است بنابر این توجه ویژه آیات به سیر در زمین برای دیدن عواقب امور زندگی گناهکاران در راستای توجه دادن انسان به خدا و با رویکرد هدایت گرایانه و سعادت جویانه انجام گرفته است أَ فَلَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ لِلْکافِرینَ أَمْثالُها.

3.      در این آیات که بحث سیر در زمین مطرح شده است بیشتر ناظر به جاهای است که سکنه داشته و ساخت و سازی انجام گرفته و انسان در آن نقش آفرین بوده است و سیر در زمین برای دیدن کوه ها و آبشارها و زیبایی های طبیعت و نظام آفرینش نیست بلکه بیشترین توجه آیات ناظر به فعالیت های انسان ها است این که چرا به جای توجه دادن به کوه ها و آبشار ها و صنایع بدیع و بی بدیل طبیعت و توصیه و سفارش به دیدن رود خانه ها و دریاها و جنگل ها و حیوانات و .... ده ها منظر زیبا و جذاب و دل نواز و روح پرور به ساخت و سازهای انسانی اشاره شده است در راستای بحث هدایتگری قرآن است برای توجه دادن و بیدار ساختن انسان در مورد  سرمایه ها و فرصت ها و تهدیدها است و بهترین راه برای بیدارگری، نشان دادن وضعیت انسان های سابق است و این برای منی که از سر گذشت انسان ها در ادوار گذشته مطلع می شوم پیام آور و الهام بخش است ، گرچه دیدن عظمت و شکوه آفرینش انسان را متوجه زیبایی ها می کند و حس لذت جویی انسان را پاسخ می دهد اما کمتر اقرادی را می توان یافت که در دل لذت جویی های نفسانی به نورانیت باطنی راه یابد و توجه به عنایات و افاضات خداوند داشته باشد . فَانْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبینَ ... عاقِبَةُ الْمُجْرِمینَ.... عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ کانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ أَثارُوا الْأَرْضَ وَ عَمَرُوها أَکْثَرَ مِمَّا عَمَرُوها

4.      در این آیات به جای واژه رأی تکیه بر کد واژه « نظر » شده است از مجموع 16 آیه در قرآن در مورد سیر در زمین فقط یک آیه از واژه نظر استفاده نشده است و در آن یک آیه هم به نتیجه و دست آورد نظر اشاره شده است و این بیانگر این حقیقت است که نظر در راه یابی انسان به حقایق عالم و عبور از ظاهر به باطن تأثیر گذار است و بسترها و زمینه های ورد انسان به عالم تعقل را فراهم می نماید . أَ فَلَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا

5.      از مجموع آیات مربوط به سیر در زمین استفاده می شود که انسان های که از قدرت و توان بیشتری بر خوردار بوده اند استکبار کرده و به غرور و خود برتر بینی گرفتار شده اند و خداوند با دستور به سیر در زمین ، خواسته است انسان ها را از این بلیه بزرگ بشری که همیشه توان و فرصت های زیادی را از بشریت گرفته است تنبه و توجه دهد که خود برتر بینی و غرور در همیشه تاریخ موجب شده است تا وارستگان و شایستگان و بر خورداران از مواهب آسمانی و مرتبطین با خالق هستی ، فرصت تعلیم و تربیت و سر سامان دادن به زندگی بشری را نیابند کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ کانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ أَثارُوا الْأَرْضَ وَ عَمَرُوها أَکْثَرَ مِمَّا عَمَرُوها.

6.      از مجموع آیات استفاده می شود که انسان ها با دیدن این صحنه ها باید تحت تأثیر قرار گیرند و از گذشته ها عبرت بجویند و اگر کسانی صحنه های هولناک تخریب و ویرانی سال ها تلاش و کوشش انسان ها را که به خاطر غرور و تکبر و نا فرمانی از دستورات خداوند از دست داده اند ببیند و از آنها درست عبرت نگیرد و تأثیر نپذیرد و به فکر و اندیشه فرود نرود و خود را در مقیاس آنها ملاحظه نکند چه فرقی با حیواناتی دارد که روز و شبان از کنار آثار تمدنی بشر عبور کنند و نداند که چرا و چگونه و توسط چه کسی ساخته شده است و لذا این گونه انسان ها که متأثر از فعل و انفعالات انجام گرفته در پیرامون خود نباشند موجودات بی خاصیتی هستند که از دارای ها و توانمندی های خدادادی مانند عقل و قلب و فکر برای بهبود زندگی خود استفاده نمی کند و آنقدر در غفلت و بی خبری ایام خود را سپری می کنند که همان سنت و بلایی که بر سر گذشتگانش آمده است بر سر خود او هم بیاید و تا سرشان به سنگ نخورد  در مسیر عادی و الهی زندگی قرار نمی گیرند .

به تصویر کشیدن این صحنه های دلخراش و حیرت آور وسیله ای است بر نمایش قلب و عقل انسان ها که آیا فعال هستند یا نیستند انسان های که دارای قلب فعال هستند نسبت به دیدن این صحنه ها واکنش نشان می دهند و سعی می کنند از گذشته ها عبرت بگیرند .و لذا می فرماید : فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها

7.      شیوه و روش قرآنی در تربیت ، مبتنی بر اصل پرسشگری است و استفاده از دارای های درون انسان ها و نیروی خدادادی حقیقت جویی و حقیقت یابی با رویکرد پرسشگری از آموزه ها و روش های نورانی قرآنی است و لذا در آیات مختلف از این روش استفاده می کند و با طرح سؤال أَ وَ لَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا آیا نمی خواهید در زمین سیر کنید ؟ انسان ها را به بحث گردشگری توجه داده و از این راه خواسته است انسان ها را با مسیرها هدایتی آشنا نماید .

8.      اصل بر هدایت است و لذا خداوند از تمام اسباب و وسایلی که می شود انسان ها را بیدار نماید استفاده می کند یعنی اگر انسانی هست که با دیدن عذاب ها و ویرانگری ها و شکست طغیانگران بیدار می شود خداوند با حفظ و نگهداری آثار به جا مانده از آنها وسیله ای برای هدایت فراهم می آورد تا انسان خفته ای بیدار شود و مسیر درست زندگی را بیابد أَ وَ لَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ.....  إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ.

9.      قلب کانون عواطف و خاستگاه گرایش ها و میل ها است و لذا دیدن صحنه های وحشتناک و دهشتناک و ویرانی تلاش ها و کوشش های شبانه روزی انسان ها و از بین رفتن زن و مرد و پیر وجوان در بلایای آسمانی مانند زلزله ، صاعقه ، سیل ، امراض که تصور چنین صحنه های دلخراش و حزن آور است تا چه رسد به دیدن و مشاهده احوال پریشان آنها در این شرایط است که کانون عواطف به جوش می آید و به دنبال راهی می گردد که بتواند کسی را نجات دهد و لذا قلب ها فعال می شوند و عواطف بروز می کند دست حمایت دراز می شود ایثار و گذشت خود نمایی می کند این جا است که انسان برای رسیدن به یک سود و منفعت ابدی و دائمی قیام می کند و این نگاه سود جویانه و ابدیت خواهانه او را وادار می کند تا جایی که می تواند در راه رهایی انسان ها از آتش خشم و غضب الهی تلاش کند و اگر مشاهده شود که انسان های با دیدن این صحنه ها و جلوه ها از جای خود حرکت نمی کنند دلیلش آن است که دل های اینها غیر فعال است و وقتی هر آن چه دیده بیند دل کند یاد و اگر دیده دید ولی دل یاد نکرد معلوم می شود که دل مشکل دارد و این ویرانی ویرانی دل است نه نا بینایی چشم و لذا تعمی الابصار نیست بلکه تعمی القلوب / أَ فَلَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها أَوْ آذانٌ یَسْمَعُونَ بِها فَإِنَّها لا تَعْمَى الْأَبْصارُ وَ لکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتی‏ فِی الصُّدُورِ

نظرات 1 + ارسال نظر
صادق رامندی نسب دوشنبه 28 مهر 1393 ساعت 22:21

سلام علیکم

ممنون از مطالب تون.

درحال استفاد هستم.

از این که افتخار دادید و به خانه اندیشه ما سر زدید تشکر می کنم

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد